शाश्वत शेती : शेतकऱ्यानंसाठी एक वरदान
Globally | जागतिक स्तरावर जबाबदार कंपन्या आणि बहुपक्षीय संस्था शेतीच्या शाश्वत साधनांसाठी तीव्रतेने जोर देत आहेत कारण ते पर्यावरणाला हानी न पोहोचवता मानवांना त्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यास मदत करू शकतात. ज्या प्रमाणात तसेच पर्यावरणाचा ऱ्हास यासारख्या गोष्टींचा आलेख उंचावला जात आहे. यासाठी एक च पर्याय (Vertical Farming )
हवामान बदलामुळे उद्भवलेल्या अप्रत्याशित हवामानाच्या परिस्थितीमुळे, प्रदूषण, पीक निकामी होणे आणि नैसर्गिक संसाधनांचा ऱ्हास यांसारख्या पूर्व-अस्तित्वातील समस्या वाढल्या आहेत. अशा परिस्थितीत, (Vertical Farming ) उभी शेती हा पारंपारिक शेतीला एक शाश्वत पर्याय म्हणून उदयास आला आहे कारण (Vertical Farming )उभ्या शेती सहसा ग्रीन हाऊस (Green House), पॉली हाऊस (Polly House) मधे केली जाते, ही माती विरहित शेती आहे, त्यामुळे कीटकांद्वारे दूषित होण्याचा धोका नगण्य आहे.
(Vertical Farming )उभ्या शेतीला शेतीचे भविष्य मानले जाते कारण त्याला कमी जागेची आवश्यकता असते आणि वाढणारी यंत्रणा म्हणजे हायड्रोपोनिक्स, एरोपोनिक्स आणि एक्वापोनिक्स.
या शेतीचा मोठा फायदा म्हणजे पारंपारिक शेतीच्या तुलनेत खूप कमी जमीन लागते, पाण्याचा वापर ८०% कमी होतो, शिवाय पाण्याचा पुनर्वापर करून बचत केली जाते आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे त्याची उत्पादकता हवामानाच्या परिस्थितीवर अवलंबून नसते.
Vertical Farming मुळे ग्राहकांना ताज्या भाज्या किंवा फळे कापणीनंतर लगेच मिळू शकतात. शिवाय, कोणतीही शेतमाल वर्षभर पिकवता येतो कारण उभ्या शेतीमुळे पर्यावरणाच्या परिस्थितीवर नियंत्रण ठेवता येते.
विदेशी शेतमालाचे उत्पादनही सहज करता येते. उभ्या शेतीशी संबंधित अन्न शोधण्यायोग्यता हा महत्त्वाचा घटक आहे कारण अन्न सुरक्षितता शोधण्यायोग्यतेपासून सुरू होते. ग्राहक, फूड प्रोसेसर, रेग्युलेटर हे भाजीपाला आणि इतर शेतमालाचे स्रोत सहज शोधू शकतात. ते या भाजीपाला पिकवण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या बियाणे, पीक इनपुटची गुणवत्ता देखील तपासू शकतात कारण यामुळे पुरवठा साखळीत पारदर्शकता येईल.
आणखी एक मोठा फायदा असा आहे की, विशेषत: शहरी वातावरणात स्थानिक उत्पादनामुळे वाहतुकीदरम्यान सोडले जाणारे कार्बन उत्सर्जन कमी होण्यास मदत होईल कारण ट्रकमध्ये कूलिंग सुविधा असते आणि जास्त अंतरासाठी जास्त इंधन वापरले जाते. तसेच शेत ते टेबलमधील कमी अंतरामुळे, यामुळे मोठ्या फरकाने शेतीची नासाडी कमी होते.
वॉलमार्ट(Walmart),मॅकडोनाल्ड McDonald’s सारख्या मोठ्या कंपन्या शाश्वतता लक्ष्य साध्य करण्यासाठी उभ्या शेतीमध्ये गुंतवणूक करत आहेत. हे त्यांना ग्राहकांना नवीन आणि दर्जेदार उत्पादने प्रदान करण्यास तसेच व्यवसायात स्थिरता प्राप्त करण्यास अनुमती देते.
शेतीचे सर्वात नवीन मॉडेल कृषी क्षेत्रात क्रांती घडवून आणत आहे आणि शेतीच्या कामकाजाच्या पद्धती आणि आपल्या खाण्याच्या सवयींमध्ये बदल घडवून आणत आहे. उभ्या शेतीमध्ये उद्योजकांना नवकल्पना आणण्याची आणि रोजगाराच्या संधी निर्माण करण्याची प्रचंड क्षमता आहे.
आता स्मार्ट फोन (Android Mobile),स्मार्ट कॅमेरा (Smart Cameras), आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स(Artificial Intelligence), सेन्सर्स (Sensors) यासारख्या प्रगत तंत्रज्ञानाचा वापर व्हर्टिकल फार्मिंगमध्ये(Vertical Farming) होत आहे.
सुरक्षित, ताजे आणि स्थानिक खाद्यपदार्थांच्या मागणीमुळे इनडोअर फार्मिंग हा एक प्रमुख कल असल्याने उद्योजकांनी या संधीचा फायदा घेतला पाहिजे.
सरकार देखील Vertical Farming शेतीला प्रोत्साहन देत आहे आणि Vertical Farm उभारण्यासाठी अनुदान वाढवले आहे. उभ्या शेतीमुळे( Vertical Farming )पिकांचे स्थिर उत्पादन मिळते. किराणा दुकानांशी दीर्घकालीन करार करणे सोपे आहे कारण उभ्या बागकामामुळे पीक उत्पन्न आणि महसूल प्रवाह स्थिर होईल.
हे सर्व स्केलेबल वाढीसाठी अनुलंब शेती आदर्श स्टार्ट-अप प्लॅटफॉर्म बनवते. यामुळे शहरी शेतीमध्ये रोजगाराच्या संधी निर्माण होण्यास तसेच पर्यावरणाचे संरक्षण होण्यास मदत होईल.